Quan trắc môi trường nước là quá trình thu thập, đo lường, phân tích và đánh giá các thông số của nước tại một địa điểm cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Mục tiêu của quan trắc môi trường nước là xác định chất lượng nước, theo dõi sự biến đổi và phát hiện các tác động tiêu cực từ hoạt động tự nhiên hoặc con người lên môi trường nước.
Những chỉ tiêu đánh giá môi trường nước theo TCVN
Theo tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN), các chỉ tiêu quan trọng để đánh giá chất lượng môi trường nước bao gồm:
1. Chỉ tiêu vật lý:
Nhiệt độ (°C)
Màu sắc
Độ đục (NTU)
Tổng chất rắn lơ lửng (TSS, mg/L)
2. Chỉ tiêu hóa học:
pH
Độ cứng (CaCO₃, mg/L)
Hàm lượng oxy hòa tan (DO, mg/L)
Nhu cầu oxy sinh hóa (BOD₅, mg/L)
Nhu cầu oxy hóa học (COD, mg/L)
Các ion kim loại: Fe, Mn, Cu, Zn, Pb, Hg, Cd…
Hàm lượng amoni (NH₄⁺, mg/L), nitrit (NO₂⁻, mg/L), nitrat (NO₃⁻, mg/L)
Clorua (Cl⁻), sunfat (SO₄²⁻), photphat (PO₄³⁻)
3. Chỉ tiêu vi sinh:
Tổng Coliform (MPN/100 mL)
Escherichia coli (E. coli, MPN/100 mL)
4. Chỉ tiêu độc hại:
Hóa chất bảo vệ thực vật (thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…)
Các hợp chất hữu cơ khó phân hủy (POP)
Xyanua (CN⁻)
Đơn vị phân tích mẫu nước
Các đơn vị có chức năng phân tích mẫu nước thường là:
1. Trung tâm quan trắc môi trường:
Tổng cục Môi trường (VEA)
Các Trung tâm Quan trắc Môi trường địa phương thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường.
2. Viện nghiên cứu:
Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST)
Viện Tài nguyên và Môi trường.
3. Phòng thí nghiệm tư nhân hoặc doanh nghiệp:
Các phòng thí nghiệm được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép.
4. Trường đại học:
Các trường có chuyên ngành môi trường như Đại học Bách khoa, Đại học Tài nguyên và Môi trường…
Ý nghĩa của quan trắc môi trường nước
Bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Đảm bảo nguồn nước cho sinh hoạt, sản xuất.
Phát hiện và kiểm soát ô nhiễm nước.
Hỗ trợ hoạch định chính sách bảo vệ môi trường.